Biostatystyka to nic innego niż statystyczna analiza danych medycznych.
Biostatystyka i statystyka medyczna – Zagnieżdżenie metod statystycznych w kontekście medycznym doprowadziło do wyewoluowania pojęcia jakim jest biostatystyka. Obszar analiz i testów statystycznych używanych w biostatystyce nie różni się wiele od metod używanych w innych dziedzinach nauki i przemysłu. Niemniej nie bez powodu pojawiło się takie pojęcie w tym kontekście. Ze względu, że badania medyczne oraz postęp nauk o zdrowiu zawsze charakteryzował się dynamicznym tempem wykształciły się metody statystycznej analizy danych bardzo specyficzne dla badań medycznych. Przykładem tutaj może być wspaniała metody analizy danych polegająca na wyszukiwaniu korelacji wektora osobliwego. Metoda ta nazywa się singular vector decomposition. W swej wyjściowej formie bardzo przypomina wyniki analizy czynnikowej, ale jest całkowicie inaczej liczona. Ta inność polega na nie na wyszukiwaniu osi głównych i dopasowaywaniu ich do zmiennych tylko na opuszczaniu wektora w pionie lub/i w poziomie w celu wychwycenia elementów podobnych do elementów poprzednich. Ta metoda nie jest zbyt popularna w innych dziedzinach nauki np. psychologii lub ekonomi, ale ma bardzo częste zastosowanie w badaniach genów. Dzięki tej biostatystycznej metodzie, osobliwy wektor zbiera eksperesję genów stojących za jakimś większym znaczeniem medycznym.
Drugim przykładem zaawansowania metod statystyki medycznej, a tym samym biostatystyce jest metoda statystyczna polegająca na dopasowaniu grupy eksperymentalnej losowej grupy kontrolnej.
Metoda ta nazywa się propensity score matching. W medycynie i w innych naukach, ale w medycynie szczególnie nie można wykonywać niektórych manipulacji eksperymentalnych z tego względu, ze są nie możliwie do przeprowadza lub nie etyczne. Przykładem może być tutaj indukowanie uzależnienia od palenia papierosów. Nie można w ludziach indukować uzależnienia nikotynowego z tego względu, że może prowadzić to do poważnych konsekwencji medycznych. Niemniej, można prowadzić badania biostatystyczne polegające na analizowaniu wyników ludzi już uzależnionych od nikotyny. Żeby zweryfikować hipotezę badawczą o tym, że np. palenie papierosów ma istotny i może nawet silny wpływ na czas trwania życia lub inne powikłania medyczne, trzeba utworzyć grupę kontrolną ludzi którzy nie są uzależnieni, ale są podobni do osób będących w grupie kontrolnej.
W tym celu wykorzystuje się cale gamy technik i analiz statystycznych nie będących zagnieżdżonych w biostatystyce, ale mających praktyczne zastosowanie w statystyce medycznej.
Dzięki technikom analizy danych można sprawdzić które zmienne są powiązane z uzależnieniem od nikotyny oraz z konsekwencjami palenia. Dzięki użyciu tych zmiennych możemy zbudować wskaźnik który będzie klasyfikować badanych do grupy palących i nie palących. Czyli możemy utworzyć pomiar który będzie informacją o tym, którzy badani z grupy zdrowej mogliby być w grupie palaczy, niemniej są oni pozbawieni wartości jaką jest palenie papierosów. Można to wykonać np. regresją logistyczną lub statystyczną analizą naiwnego klasyfikatora bayesa. Dzięki temu otrzymamy zmienną która jest wektorem podobieństwa niepalaczy do palaczy. Następnie dzięki analizie najbliższego sąsiedztwa możemy dopasować do palaczy o danej wartości wektora balansującego osobę zdrową, ale też podobną pod względem wyniki na tym wektorze. Następnie po takim dopasowaniu możemy wykonać analizy weryfikujące różnice pomiędzy takimi grupami pod względem interesujących nas zmiennych. Jeśli analiza statystyczna, a w tym przypadku ta cała biostatystyka, wykaże różnice pomiędzy grupami np. pod względem czasu trwania życia lub subiektywnego stanu zdrowia to możemy z czystym sercem domniemać, że to zmienna palenie tytoniu (a nie inna zmienna) powoduje istotne zmiany. I w tym przypadku to jest przyczyna wyników, a nie inny nie kontrolowany czynnik.
Także tego. Biostatystyka jest niezwykle cennym zasobem narzędzi analizy statystyczne i technik analitycznych.
Dzięki niej można odkrywać czynniki predykcyjne chorób, czasu trwania życia i skuteczności interwencji medycznych, a także właściwości nowych rozwiązań farmakologicznych. Bez statystyki i metod specyficznych dla biostatystyki nie byłby możliwy postęp medycyny i nauk o życiu i zdrowiu. Dzisiaj trzeba być bardzo pilnym obserwatorem zmian zachodzących w opracowywaniu nowych metod biostatystycznych. Nowe algorytmy wypierają stare ze względu na lepsze właściwości predykcyjne, lepszą logikę obliczeniową, a także możliwość przetwarzania niezmiernie wielkich zbiorów danych tzw. Big Data. Wielkie repozytoria informacji muszę być przecież jakoś obsłużone. Sama wielkość nie jest ich problemem. Kłopotliwa jest ich wielowymiarowość. Łączenie danych z portali społecznościowych, z urządzeń przenośnych, samochodów oraz innych rzeczy w których jest internet i urządzenia rejestrujące są nowym wyzwaniem przed statystyką oraz narzędziami biostatystycznymi mającymi na celu usprawnić przetwarzanie informacji i na ich podstawie torować nowe rozwiązania techniczne, medyczne, profilaktyczne i promocyjne (np. promocje zdrowia i zdrowego stylu życia).
Powyższa sytuacja nie jest niczym nowym. Każdy postęp rodzi problemy, ale te trzeba traktować jako wyzwania do rozwoju nowych technik i rozwiązań. Biostatystyka jest dzieckiem rozwoju metod statystycznych w medycynie. Wydaje się rozsądnym aby przewidywać, że w przyszłości pojawią się nowe rozwiązanie np. genostatystyka, onkostatystyka itd. itp. 🙂
Chcesz dowiedzieć się więcej o rozwiązaniach statystycznych i analizach w medycynie? Eksperci czekają.